چرا شناسایی معایب وال مش اهمیت دارد؟
معایب وال مش را باید به عنوان نقاط ضعف قابل اصلاح شناخت. نقاطی که با در نظر گرفتن اصول اجرایی و محاسبات مهندسی به صورت دقیق برطرف می‌شوند. با وجود نقاط مثبت و مزایایی که برای آن وجود دارند، نباید تنها چند مورد از ضعف و چالش‌های اجرایی باعث شوند که این سیستم در پروژه‌های جدید به کار نرود.
معایب سه گانه وال مش
معایب وال‌مش را می‌توان از سه بعد طراحی، اجرا و نوع مصالح مورد بررسی قرار داد. در واقع این معایب ناشی از ضعف اطلاعات داده شده در آیین نامه‌ها و مقررات اجرایی این سیستم بودند که باعث می‌شد مجریان و حتی طراحان ندانند دقیقا باید چه محاسباتی انجام دهند و حتی در مورد انتخاب مصالح مناسب نیز چالش‌های زیادی برای افراد وجود داشت. هم اکنون وال مش به عنوان روشی عالی و جایگزین وال پست در ساختمان‌های مختلف قابل اجراست.
معایب وال مش مرتبط با طراحی
لازمه اجرای هر سیستم و روش جدیدی برای مهار لرزه‌ای ساختمان‌ها، وجود طراحی دقیق برای آن‌ها است. با وجود اینکه وال مش در پیوست ششم استاندارد 2800 و ضابطه 819 به مهندسان معرفی شد و حتی مورد تایید نظام مهندسی نیز قرار گرفت، اما در این ضوابط اطلاعات دقیقی در مورد نحوه طراحی آن داده نشده بود. تنها یک سری اطلاعات اولیه برای طراحی که نمی‌توانستند نیازهای خاص ساختمان‌ها را در شرایط مختلف برطرف کنند. علاوه بر این، اشتباهات ترسیمی زیادی در منابع اولیه وجود داشت که باعث شد طراحان از نبشی‌ها در کنار ستون‌ها استفاده نمایند.
در ضابطه 819 دیتیل‌های خاصی که مرتبط با وال مش بودند، وجود داشتند. برای مثال ابعاد مش فایبرگلاس، فاصله چشمه‌ها از یکدیگر و سایر موارد در این ضابطه مشخص شده‌اند. اما همین موضوع و اطلاعات داده شده در این ضابطه باعث شد تا بعضی از کارفرمایان این احساس را داشته باشند که طراحی اختصاصی وال مش برای ساختمان‌ها و پروژه‌های مختلف ضروری نیست و می‌توان با اعداد و موارد اشاره شده در این آیین نامه، آن را به اجرا در آورد. عدم وجود اطلاعات کافی در مورد طراحی این سیستم، جزء مهم‌ترین معایب وال مش بود که مهندسان را با چالش مواجه می‌کرد. اگرچه بسیاری از مهندسان با محاسبات دقیق و به کارگیری روش‌های نوین توانستند طراحی وال مش را به صورت شخصی سازی شده برای هر ساختمان انجام دهند. در حال حاضر نیز با وجود دستورالعمل‌های جدید دیگر نیازی به استناد به ضوابط قدیمی برای طراحی آن نیست و می‌توان این سیستم را مطابق با نیاز هر پروژه طراحی و سپس اجرا نمود.
معایب وال مش مرتبط با اجرا
چالش دیگری که می‌توان آن را به عنوان یکی از مهم‌ترین معایب بیان کرد، چالش‌های مرتبط با اجرا هستند. برای اجرای یک سیستم جدید در ساختمان‌ها و پروژه‌های مختلف لازم است که دیتیل‌های اجرایی کافی برای آن وجود داشته باشند. در این صورت مهندسان و پیمانکاران می‌توانند مطابق با همین دیتیل‌ها پیش بروند و سیستم مورد نظر را بدون نقص و با بهترین کیفیت اجرا کنند. ولی اگر جزئیات اجرایی مشخصی برای هر روش نوآورانه‌ای وجود نداشته باشد، علاوه بر وجود ابهامات هر یک از مهندسان و کارگران تلاش می‌کنند که مطابق با برداشت یا تفسیر شخصی خود و محاسبات انجام شده این سیستم را به اجرا در آورند. این موضوع باعث ایجاد خطاهای اجرایی مختلف در این سیستم می‌شود و منجر به افزایش چالش‌ها خواهد شد.
با وجود پیوست ششم استاندارد 2800 و ضابطه 819، هنوز دیتیل‌های اجرایی وال مش کافی و کامل نبودند. ضمن اینکه در هر یک از این ضوابط، اطلاعات اجرایی به صورت پراکنده ذکر شده‌اند و ناکافی بودن آن‌ها نیز باعث ایجاد سوالات زیادی در ذهن مهندسان برای اجرا شده است. شناسایی این دسته از معایب به شما این درک را می‌دهد تا با دقت بیشتری این سیستم را اجرا کنید.
از جمله معایب وال مش در حوزه اجرا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
عدم وجود اطلاعات اجرایی در مورد پلاسترکشی
یکی از مهم‌ترین مواردی که باعث ایجاد چالش‌هایی در زمینه اجرا شد، عدم وجود اطلاعات اجرایی کافی در زمینه پلاسترکشی بود. البته این موضوع بیشتر مربوط به خطای اجرایی است و جزء عیب در ماهیت وال مش محسوب نمی‌شود. پلاسترکشی یکی از اقدامات مهمی است که حتما باید برای عملکرد مناسب مش فایبرگلاس روی دیوار انجام شود. یکی از چالش‌های اجرایی عدم وجود قوانین برای رعایت «حداقل ضخامت پلاستر» است. از این جهت کارگران و بعضی از کارفرمایان ترجیح می‌دهند که برای کاهش بار مرده ساختمان و هزینه‌های اجرایی، میزان پلاستر را با کاهش ضخامت آن به حداقل برسانند. با این وجود این عیب وال مش با اجرای پلاستر با ضخامت 1 سانتی متر در دو طرف وال مش برطرف می‌شود. اگر به هر دلیلی ضخامت پلاستر از 1 سانتی متر کمتر باشد، کیفیت مش چسبیده شده روی دیوار نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و این موضوع عملکرد صحیح پلاستر و وال مش را نیز دچار مشکل می‌کند.
موضوع دیگری که در مورد پلاسترکشی باعث ایجاد چالش شده بود و آن را به یکی از معایب این سیستم تبدیل کرد، خطای اجرایی در زمینه اجرای پلاستر و عدم اجرا به صورت اندود رویین و زیرین بود. از آنجایی که در ضوابط در نظر گرفته شده توضیحی در مورد اینکه پلاستر باید در دو مرحله به شکل اندود زیرین و اندود رویین قرار داده شود، نداده شده بود؛ بعضی از کارفرمایان نیز حین اجرا توجهی به این موضوع نداشتند. اگر پلاستر به هر دلیلی به صورت یک لایه روی دیوار اجرا شود، نمی‌توان شاهد مقاومت مورد انتظار مش فایبرگلاس روی دیوار بود.
خطای اجرای نبشی در سیستم وال مش
از دیگر معایب در زمینه اجرایی، می‌توان به خطای اجرایی نبشی وال مش اشاره کرد. نبشی‌ها جزء مصالح ساختمانی محسوب می‌شوند که باید حتما برای مهار لبه‌های دیوار به بهترین شکل استفاده شوند. با این حال افزایش تعداد نبشی نه تنها به نفع این سیستم نیست، بلکه می‌تواند باعث افزایش وزن این سیستم و بروز مشکلات دیگر شود. عدم آگاهی و ارائه اطلاعات کافی در این زمینه باعث شد تا برخی از افراد تصور کنند که لازم به اجرای نبشی‌ها در اطراف دیوار است تا بتوان شاهد عملکرد صحیح دیوار هنگام زلزله بود. این در حالی است که اجرای تعداد بالای نبشی در وال مش با مزیت آن یعنی صرفه جویی در زمان و هزینه در تناقض است. از این جهت با وجود اینکه شاید اجرای نبشی به تعداد بالا تاثیری روی عملکرد آن نداشته باشد، اما توصیه می‌شود که هزینه زیادی برای این کار صرف نشود.
چالش‌های اجرای وال مش برای دیوار درز انقطاع همسایه
اجرای وال پست در دیوار همسایه حین دیوارچینی انجام می‌شد، اما از آنجایی که فلسفه اجرای وال مش پس از دیوارچینی کامل است؛ چالشی به نام اجرای وال مش در دیوار همسایه به وجود آمد. از طرفی مطابق با آیین نامه‌ها تنها زمانی می‌توان از وال مش استفاده کرد که این سیستم به صورت دو طرفه اجرا شود. در واقع در هر دو طرف دیوار مش فایبرگلاس قرار گرفته و روی آن پلاسترکشی به صورت کاملا موازی با دو طرف دیوار انجام می‌شود. در ابتدا به دلیل عدم اطلاعات کافی بعضی از مهندسان تصور می‌کنند که یکی از معایب وال مش این است که قابلیت اجرا روی دیوار همسایه ندارد و حتی اگر کل دیوارها را با آن بپوشانیم، باز هم باید دیوار همسایه را با وال پست اجرا کنیم.
پس از آن نیز بعضی از مهندسان روش‌های جدیدی را برای اجرای وال مش در دیوار همسایه در نظر گرفتند تا بتوانند محدودیت‌های ایجاد شده را به بهترین شکل برطرف کنند. یک روش در نظر گرفته شده از سوی مهندسان این بود که آن را همزمان با دیوارچینی اجرا کنند. بدین شکل که توری فایبرگلاس را با چسب به پایین و بالای دیوار محکم کنند و حین دیوارچینی و قرار دادن بلوک، پلاسترکشی را نیز انجام دهند. این موضوع در نهایت باعث ایجاد یک ساختار دو طرفه از آن در دیوار همسایه‌ای می‌شد که امکان دسترسی به یک طرف آن وجود نداشت.
عدم وجود اطلاعات در مورد اجرای وال مش در مناطق بادخیز
یکی از دلایل انتخاب وال مش، مهار لرزه‌ای دیوار و افزایش مقاومت آن‌ها در برابر باد است. با این حال یکی از چالش‌ها و معایب این بود که اطلاعات کاملی در مورد اجرای وال مش در مناطق بادخیز و در شرایط خاص آب و هوایی داده نشده بود. در حین اجرای وال پست به دلیل اینکه وادار قائم و افقی و سایر اجزا حین دیوارچینی اجرا می‌شوند، نگرانی از بابت تاثیر باد روی وال پست فلزی وجود ندارد؛ اما در سیستم وال مش، توری فایبرگلاس بعد از دیوارچینی اجرا می‌شود. از این جهت در شرایط آب و هوایی خاص همچون مناطق بادخیز ممکن است با چالش‌هایی هنگام اجرای وال مش مواجه شویم.
در مناطق بادخیز اگر باد باعث ایجاد فاصله میان دیوار و سیستم وال مش شود، فلسفه اجرای آن و مهارز لرزه‌ای دیوارها تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اگر در حین اجرا به این فاصله توجهی نشود و تمامی استانداردها از قبیل طراحی صحیح وال مش، اجرای دو طرفه آن، پلاسترکشی صحیح با ضخامت 1 سانتی متری و … در نظر گرفته شوند، باز هم شاهد خطا در این سیستم هستیم. بنابراین عدم در نظر گرفتن تاثیر باد یکی از معایب محسوب می‌شود.
معایب وال مش مرتبط با مصالح
انتخاب مصالح مناسب از جمله مهم‌ترین مواردی است که باید برای اجرای وال مش به آن توجه داشت. دسته سوم از معایب نیز مربوط به انتخاب مصالح است که باعث شده بعضی از افراد با چالش‌های زیادی هنگام اجرای آن مواجه گردند. نسبت به دو موضوع طراحی و اجرا، اطلاعات دقیق‌تری در مورد مصالح وال مش برای اجرا در ضوابط و استانداردها وجود دارد. با این وجود سودجویی افراد و همچنان ابهامات موجود نیز باعث شکل گیری یک سری معایب وال مش مرتبط با مصالح شده‌اند.
انتخاب اشتباه مش فایبرگلاس
مش فایبرگلاس اصلی‌ترین جزء وال مش است که اگر به هر دلیلی اشتباه انتخاب شود، می‌تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. مش الیاف استاندارد باید گرماژ مناسب و کیفیت بسیار بالایی داشته باشند تا بتوان آن‌ها را برای افزایش مقاومت دیوارهای غیر سازه‌ای در برابر زلزله و باد استفاده کرد. سودجویی بعضی از افراد برای فروش مش و الیاف غیر استاندارد باعث شده تا مش‌هایی روی دیوارها اجرا شوند که آن کیفیت و گرماژ مورد انتظار را ندارند. ضمن اینکه اگر از پلاستر سیمانی برای اجرا استفاده شود، حتما باید مش فایبرگلاس دارای پوشش زیرکونیا باشد و درصد آن نیز باید حداقل 16 درصد در نظر گرفته شود. این موارد حتما باید هنگام خرید و تامین مصالح برای اجرا مد نظر گرفته شوند. ولی معمولا چندان به آن‌ها توجهی نمی‌شود. علاوه بر این، مش فایبرگلاس باید متناسب با روش اجرایی که در مرحله طراحی مشخص می‌شود یعنی نواری یا فول مش انتخاب شود تا بتوان شاهد عملکرد مناسب آن بود.
انتخاب پلاستر با مقاومت پایین در وال مش
پلاستر گچی و سیمانی که در وال مش استفاده می‌شوند در کنار مش فایبرگلاس نقش بسیار مهمی را در استحکام ایفا می‌کنند. انتخاب پلاستر با مقاومت پایین در وال مش، ضعف در سیستم را به همراه دارد. در این صورت حتی اگر از بهترین مش فایبرگلاس هم استفاده شود، باز هم به دلیل عملکرد نامناسب پلاستر نمی‌توان شاهد استحکام مناسب آن بود. به منظور جلوگیری از این دسته از معایب لازم است که حتما از پلاسترهای مقاوم و باکیفیت استفاده شود. مطابق با ضابطه 714 حداقل مقاومت فشاری پلاستر سیمانی باید 30 مگاپاسکال باشد. علاوه بر این، اندازه سنگدانه‌های پلاستر نیز باید از نصف اندازه چشمه مش فایبرگلاس بزرگ‌تر باشد تا بتوان شاهد عملکرد مناسب آن بود.
ضعف در کنترل کیفیت مصالح
هر روش نوآورانه‌ای زمانی می‌تواند به صورت دقیق و مطابق با ضوابط اجرا شود که یک سری افراد مسئولیت کنترل کیفیت مصالح استفاده شده در آن را داشته باشند. اما همین افراد نیز زمانی قادر به کنترل کیفیت صحیح هستند که تمامی اطلاعات مانند یک چک لیست در اختیار آن‌ها قرار داده شوند. از معایب وال مش که باعث شده خطاهایی در زمینه انتخاب مصالح وجود داشته باشد، ضعف در کنترل کیفیت مصالح است. این موضوع از چندین جهت قابل بررسی است. اول اینکه به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی در زمینه مصالح، افراد عملا اطلاعاتی برای کنترل کیفیت مصالح ندارند. دوم اینکه افراد متخصص کمی به دلیل نوآورانه بودن وال مش در این زمینه متخصص هستند که بتوانند فرآیند کنترل کیفیت مصالح را در دست بگیرند.
نقش تولیدکنندگان و فروشندگان متفرقه در افزایش مشکلات
معایب وال مش به خودی خود جزء ضعف این سیستم محسوب نمی‌شوند؛ چرا که می‌توان با بررسی آیین نامه‌ها و کمی دقت بهترین روش طراحی، اجرایی و انتخاب مصالح را در نظر گرفت و این سیستم نوین و پر از مزیت را اجرا نمود. اما متاسفانه معایب وال مش زمانی پررنگ‌تر شدند که تولید کنندگان و فروشندگان متفرقه و سودجو به بازار وارد شدند. محبوبیت این سیستم دلیلی بود که این افراد تصور کنند می‌توانند بدون نیاز به هیچ گونه تخصص و تجربه‌ای و صرفا با فروش اجزای وال مش، به سود بالایی دست پیدا کنند، در حالی که فروش آن باید مطابق با استانداردهای خاصی انجام شود. انجام آزمایشات تخصصی برای تعیین مقاومت فشاری پلاستر، مقاومت در برابر قلیا مش فایبرگلاس و موارد مشابه نیز باید حتما از سوی تولید کننده مطابق با یک سری استانداردهای خاص انجام شود.
افراد متفرقه و اعتماد مشتریان به این دسته از فروشندگان باعث شد تا فروش محصولات غیر استاندارد وال مش روز به روز افزایش پیدا کند. علاوه بر این، فروشندگان و تولید کنندگان با وجود ضعف آگاهی در زمینه مصالح مورد نیاز وال مش، مشاوره‌های غیر تخصصی و حرفه‌ای به خریداران می‌دهند که این موضوع باعث به وجود آمدن خطاهای اجرایی قابل توجه شد. این در حالی است که این موارد را نمی‌توان جزء معایب شناخت و در واقع خطاهایی هستند که تولید کنندگان و فروشندگان باعث به وجود آمدن آن‌ها می‌شوند. انتخاب تولید کنندگان و فروشندگان مطرح که سال‌ها به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت کرده‌اند و کاملا مسلط روی استانداردها و آیین نامه‌ها هستند، می‌تواند از این نگرانی بکاهد.
رفع چالش‌ها با انتشار دستورالعمل رسمی وال مش
مطابق با توضیحات این مقاله حتما می‌توان درک کرد که بخش اعظمی از معایب وال مش مربوط به وجود ابهامات و عدم اطلاع رسانی کامل در مورد اجرای صحیح این سیستم است. البته این موضوع به دلیل جدید بودن سیستم کاملا طبیعی است و نمی‌توان ایرادی را به نظام مهندسی وارد نمود. در نهایت در سال 1403 با شناسایی معایب و چالش‌های اجرایی آن، اجرای این سیستم به صورت غیر رسمی برای مدت زمان کوتاهی ممنوع شد؛ اما پس از آن نشریه‌ای کامل و تخصصی برای اجرای وال مش روی کار آمد. با انتشار نشریه «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی»، اشکالات و ابهامات در زمینه طراحی، اجرا و انتخاب مصالح مورد نیاز برطرف شدند.
در نشریه «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» تمامی مشکلات طراحی که به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی بودند، برطرف شدند. مبانی، فرمول‌ها و جداول راهنمای طراحی زیادی برای اجرای این سیستم در این نشریه ارائه شده‌اند که می‌توان از آن‌ها کمک گرفت. دیتیل‌های اجرایی در این نشریه کامل‌تر شده و حتی دستورالعمل اجرا برای دیوارهای همسایه نیز تکمیل گردیده است. در بخش‌های پایانی نشریه نیز راهنمای کلی برای کنترل کیفیت ارائه شده که ناظران می‌توانند بر اساس آن و جزئیات ارائه شده، وال مش را به صورت دقیق‌تر اجرا کنند و روی انتخاب مصالح نیز نظارت داشته باشند.
جمع‌بندی: آینده روشن وال مش با اجرای صحیح و استاندارد
شناسایی معایب وال مش برای جلوگیری از خطاهای اجرایی و انجام آن‌ها ضروری است؛ اما بخش زیادی از این معایب تا قبل از انتشار دستورالعمل جدید بودند. پس از اینکه نشریه «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» روی کار آمد، هر گونه ابهامی که در زمینه طراحی، انتخاب مصالح و اجرا به صورت نواری و فول مش بود برطرف شد. تمامی جزئیات اجرای وال مش با تصویر و جداول دقیق در این نشریه توضیح داده شده‌اند. با این وجود همچنان نیاز به کمک گرفتن از شرکت‌ها و مجموعه‌هایی که به تمامی استانداردها و قوانین اجرایی مسلط هستند، به شدت احساس می‌شود.
شرکت مقاوم سازی تکنوپل با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه وال مش، آماده ارائه خدمات به شما عزیزان برای اجرای صحیح است. این مجموعه کاملا روی نشریه منتشر شده جدید مسلط است. مصالح اولیه مورد نیاز برای وال مش توسط کارشناسان شرکت و مطابق با قوانین تهیه می‌شوند. سپس بر اساس شرایط پروژه، تعداد طبقات و نوع دیوارهایی که نیاز به مهار دارند، متره و برآورد مصالح انجام شده و این محصولات به شما ارائه می‌گردند. در نهایت می‌توانید از نیروهای متخصص تکنوپل برای اجرای صحیح کمک بگیرید. اجرای صحیح و استاندارد تمامی معایب وال مش را از میان بر می‌دارند و تنها چیزی که باقی می‌ماند، کیفیت، کارایی و صرفه جویی در هزینه‌ها به واسطه حذف المان‌های غیر ضروری برای مهار لرزه‌ای دیوارهاست.
